Feliks Rzewuski biogram

Dzierżawca dóbr poklasztornych po buskich Norbertankach. W dobrach tych urządził miejsca noclegowe dla gości przybywających do wód mineralnych. W dobrach poklasztornych odbywały się też kąpiele mineralne oraz zabawy taneczne, przez które na Feliksa Rzewuskiego posypały się skargi. W 1830 roku Feliks Rzewuski został wybrany jako radca do Rady Wojewódzkiej (obywatelskiej) województwa krakowskiego[1]. Wyboru dokonywała szlachta danego powiatu, w tym wypadku Rzewuski wybrany został ze swojego macierzystego powiatu Stopnickiego. Feliks Rzewuski był wójtem gminy Nadole. Prowadzono były przeciwko niemu postępowania karne, o którym mówi nam pismo Sądu Policji Poprawczej wydziału Jędrzejowskiego do Komisji Województwa Krakowskiego[2]. Z pisma tego dowiadujemy się że Feliks Rzewuski pobił niejakiego Pawła Becka. Wójt gminy Nadole był również obwiniany o nadużycia urzędowe. Paweł Becka był mieszkańcem wsi Nadole, a skargę przeciwko Feliksowi Rzewuskiemu wniósł 15 lipca 1834 roku. Winną Pawła Becka był wypas bydła koło grochu Rzewuskiego. Gdy ten spostrzegł proceder Becka, pracownicy Rzewuskiego pochwycili go i zaprowadzili do wójta, by ten wymierzył mu sprawiedliwość. Cały incydent zakończył się pobiciem Becka (wymierzono mu 156 razów). Za to uchybienie Rzewuski został skazany przez sąd do zapłacenia kary w wysokości 30 złotych. W 1836 roku wszedł on nieformalnie do spółki dr Jakuba Enocha, która wystawiła Zakład Wód Mineralnych w Busku (w Akcie Dzierżawnym buskich źródeł mineralnych, przechowywanym w Archiwach Państwowych, brak jest jego nazwiska na tym dokumencie!).

Pod nieobecność dr Jakuba Enocha, zajmował się prowadzeniem w jego oraz w imieniu dzierżawców Buskich łazienek, dostarczając tam siłę roboczą i konie do napędzania kieratu pompującego wodę. Feliks Rzewuski został również członkiem rady zawiadującej szpitalem św. Mikołaja w Busku, a następnie opiekunem prezydującym tejże instytucji. Zmarł  15 października 1841 roku pochowany został na cmentarzyku przy kościele św. Leonarda w Busku. Zastępca opiekuna prezydującego szpital św. Mikołaja dr Karol Grygorowicz pisał o Rzewuskim: Cnotliwy ten Obywatel, trudniący się zarządem szpitala św. Mikołaja, oddawał się tej trudnej i mozolnej pracy z całym zamiłowaniem – poświęcając najusilniejsze starania w przyniesieniu ulgi biednym, zmuszonym do szukania pomocy w tym szpitalu (św. Mikołaja), w cierpieniach najczęściej bardzo dolegliwych: żaden nieszczęśliwy nie wzywał na próżno Jego litości – a jak był w ogóle usłużnym, wylanym i przyjacielskim dla osób przybywających na kąpiele do Buska, o tem niezaprzecznie poświadczył żal ogólny, gdy go już zabrakło w tem miejscu, gdzie go zawsze każdy z taka oglądał przyjemnością[3].

W moim krótkim biogramie dotyczącym Feliksa Rzewuskiego, czytelnik nie znajdzie wzmianki dotyczącej jego generalskiej przeszłości. Wiem, że wielu osobom sprawi to zawód. Lecz podczas prowadzenia swoich badań archiwalnych na temat przeszłości Buska, nigdzie nie spotkałem się z informacją źródłową potwierdzającą generalską przeszłość Rzewuskiego. W XIX wiecznej literaturze można znaleźć informację o tym iż Feliks Rzewuski był generalnym dzierżawcom dóbr Busko, co w istocie jest faktem historycznym znajdującym potwierdzenie w źródłach archiwalnych. Od generalnego dzierżawcy do generała jest już blisko, co w moim przekonaniu doprowadziło do błędu i przypisania mitycznej funkcji generała wojsk Napoleońskich dla Feliksa Rzewuskiego. Dalej już poszło, historia ta zaczęła żyć własnym życiem, doprowadzając do nadmiernie wyeksponowanej roli Feliksa Rzewuskiego w powstaniu buskiego uzdrowiska. Ostatecznie Feliks Rzewuski został uhonorowany przez władze miasta Buska, rangą generała oraz założyciela uzdrowiska. W zdroju ma też własną ulicę. Mimo wszystko jest to postać bardzo ciekawa, która wyraźnie odcisnęła swoje piętno na historii miasta Buska w pierwszej połowie XIX wieku. Miejmy nadzieję, że z biegiem lat, dzięki dalszym badaniom archiwalnym i genealogicznym uda nam się lepiej poznać postać Feliksa Rzewuskiego.    

Poniżej  zaświadczenie dowodu złożenia przysięgi z 6 VI 1831 roku, podpisane przez Feliksa Rzewuskiego. Przysięgę złożono rządowi rewolucyjnemu w czasie wojny Polsko - Rosyjskiej z lat 1830-1831.

 

 

Dom Feliksa Rzewuskiego w Busku.

---

[1] Obraz Polityczny i Statystyczny Królestwa Polskiego jaki był w roku 1830 przed dniem 29 listopada, Warszawa 1830, s. 129.

[2] Pismo Policji Poprawczej wydziału Jędrzejowskiego do Komisji Województwa Krakowskiego, APK, RGR, sygn. 352, k. 23.

[3] Sprawozdanie Rady Szczegółowej Opiekuńczej szpitala św. Mikołaja za rok 1842, Warszawa 1843, s. 3.