W Busku-Zdroju jest ulica
Topolowa, Rehabilitacyjna, Lipowa, Wiosenna i wiele innych. Jednak nazwy te nie
honorują ludzi których praca i życie było związane z rozwojem i pracą dla
buskiego uzdrowiska. Oprócz ulicy „Gen.” Feliksa Rzewuskiego (który, w wyniku
moich dotychczasowych badań miał znacznie mniejsze zasługi dla rozwoju uzdrowiska
niż mu się powszechnie przypisuje), ul. dr. Szymona Starkiewicza oraz ul. Stanisława
Rokosza, dwóch wielkich osobistości XX wieku związanych z Buskiem, w naszym
mieście próżno szukać innych ulic honorujących pracę ludzi związanych z
uzdrowiskiem. Myślę, że jest to przede wszystkim związane z niewiedzą dotyczącą
przeszłości naszego miasta. Problem ten należy odpowiednio wyeksponować. Zatem na blogu będę zamieszczał biogramy ludzi
którzy na taką pamięć niewątpliwe zasługują.
Pierwszym z wybitnych, którego biogram pragnę przypomnieć
będzie dr Józef Dymnicki.
Dr Dymnicki Józef (1826-1916). Jeden z pierwszych balneologów polskich,
zasłużony dla rozwoju Buska-Zdroju. Autor monografii o Busku-Zdroju. Ur. We
Frysztaku w powiecie jasielskim, 10 II; syn Jana, mieszczanina, i Wiktorii z
domu Siepielewicz. Nauki początkowe pobierał w Jaśle i Rzeszowie. Mając lat 25
zapisał się w 1850 na Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie
otrzymał stopień doktora medycyny 22 II 1856 roku. Jeszcze przed zakończeniem
studiów zaczął uczęszczać w 1855 roku do Kliniki Gin. Położ. i po studiach był
tam do 1857 roku adiunktem. W 1857 roku przeniósł się do Królestwa. Zdał
egzamin przed Radą Lekarską i otrzymał pozwolenie na prawo praktyki. Początkowo
osiadł w Izbicy na Kujawach, gdzie praktykował około roku. Był uczniem prof. J.
Dietla, który zwracał szczególną uwagę na walory uzdrowisk. W 1857 i w 1858
roku Dymnicki jeździł do Krakowa, porozumiewał się z Dietlem i pod jego wpływem
osiadł w 1858 roku w Busku-Zdroju, gdzie spędził ponad 40 lat życia. Dietl był
zdania, że każde uzdrowisko może osiągnąć wówczas tylko odpowiedni poziom
leczniczy, kiedy lekarz osiądzie w nim na stałe. W Busku praktykował poprzednio
dr Karol Grygowicz (jego biogram również znajdzie się na blogu), który od 1849
do 1855 ogłaszał sprawozdania z wyników leczenia w tym zakładzie wód
mineralnych. Dymnicki podjął tą inicjatywę i ogłaszał coroczne sprawozdania z
czynności lekarskich w różnych czasopismach: Tygodnik Lekarski (1858-67), w
Klinice (1868-70), Gazecie Lekarskiej (1871, 1876), w Medycynie (1872, 1873,
1879, 1887, 1889, 1891, 1897). Kilka sprawozdań było bardzo obszernych (1883,
1884, 1888). Ogółem ogłosił sprawozdań rocznych na 30 lat. Były to szczegółowe
opisy leczonych chorób, głównie syfilis i chorób skórnych. Dr A. Sokołowski
określił go „jako jednego z pierwszych,
a długie lata niemal jedynego, który z naukowego i praktycznego punktu zajmował
się polska balneologią…” W sprawozdaniach, opracowanych gruntownie,
poruszał najrozmaitsze kwestie, odnoszące się nie tylko do kazuistycznych
chorób, leczonych w Busku, lecz zarazem przedstawił nowoczesne poglądy na
patologię i terapię chorób wewnętrznych i skórnych, które przechodziły w owej
epoce zmiany przełomowe. Długie więc lata był on u nas jedynym niemal
syfidologiem i balneologiem na modłę nowoczesną. Corocznie ogłaszał wyniki
leczenia chorych w uzdrowisku, i to w najpoważniejszych warszawskich
czasopismach lekarskich, wpłynęły na frekwencję kuracjuszy np. w latach
1858-1867 leczyło się 4689 chorych, a w następnym dziesięcioleciu 1868-1877
liczba wzrosła do 7750. Kilkakrotnie wyjeżdżał do Karlsbadu (Karlovy Vary) i Abbazji
oraz Wiednia, w celach naukowych. Znał głównie europejskie języki, sprowadzał
zagraniczne czasopisma i książki oraz zapoznawał czytelników z nowymi
osiągnięciami leczenia syfilisu. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności było wzięcie
w dzierżawę Buska (1879-1894) przez dra Aleksandra Dobrzańskiego, który nie
tylko unowocześnił zakład, ale także spowodował zatrudnienie od 1879 roku
drugiego lekarza zdrojowego w osobie dr Juliana Majkowskiego. Toteż napływ
chorych w okresie 1878-1887 sięgnął 9176 osób. Dymincki w dalszym ciągu był
lekarzem zdrojowym, a po sezonach kuracyjnych leczył okoliczna ludność jako
ogólny praktyk. Miał tu własną willę. W wieku 74 lat przeniósł się do Warszawy.
Prowadził wolną praktykę, ograniczając ją do przyjmowania dawnych swych pacjentów,
leczonych w Busku. Od 1861 roku należał do Warszawskiego Towarzystwa
Lekarskiego. Bratem jego był ksiądz Feliks Dymnicki (1824-1876), zasłużony
opiekun młodzieży szkolnej twórca bursy gimnazjalnej w Rzeszowie. Dymnicki
zmarł w Warszawie 23 XI 1916 roku, przeżywszy lat 90. Pochowany na Cmentarzy
Powązkowskim, kw. 67 rz.6 . Oprócz sprawozdań rocznych ogłosił kilka prac w
czasopismach polskich na temat leczenia syfilisu. Był także autorem broszury „Busko i jego zdroje, monografia, Warszawa
1860”.
Źródło: A. Sokołowski, Dymnicki Józef,
Słownik Lekarzy Polskich XIX wieku, pod red. P. Szarejko, t. III, Warszawa
1995, s. 160.
Grób rodziny Dymnickich znajdujący się na warszawskich Powązkach.
Kwatera 67, rząd 6
Napis na nagrobku:
Ś.P. Józef Dymnicki
Doktor Medycyny
Zmarł 23 listopada 1916 roku Przeżywszy lat 90
Ś.P. Adam Dymnicki
Zmarł 30 listopada 1919 roku Przeżywszy lat 53
Ś.P. Ludwika Dymnicka
Zmarła 19 lipca 1922 roku Przeżywszy lat 83
Z przodu grobu napis "Grób Dymnickich"
 |
| Grób rodziny Dymnickich zdj. autora |
 |
| Grób rodziny Dymnickich zdj. autora |
Więcej na temat rodziny Dymnickich można poczytać na stronie http://truskolascy.info/
Dr Józef
Dymnicki w rocznicę swojej czterdziestoletniej pracy przy buskich zdrojach
opublikował w „Medycynie” krótką statystykę swoich czynności lekarskich.
Pierwsze
dziesięciolecie pracy.
Rok
|
Liczba
Pacjentów
|
1858
1859
1860
1861
1862
1863
1864
1865
1866
1867
|
443
445
415
491
690
186 (17 rannych)
351
512
627
539
|
Razem
|
4689
|
Drugie
dziesięciolecie pracy.
Rok
|
Liczba
pacjentów
|
1868
1869
1870
1871
1872
1873
1874
1875
1876
1877
|
624
635
730
679
751
706
782
833
890
919
|
Razem
|
7550
|
Trzecie
dziesięciolecie pracy.
Rok
|
Liczba
pacjentów
|
1878
1879
1880
1881
1882
1883
1884
1885
1886
1887
|
1096
954
806
902
956
908
798
886
940
930
|
Razem
|
9176
|
Czwarte
dziesięciolecie pracy.
Rok
|
Liczba
pacjentów
|
1888
1889
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
|
985
742
724
548
508
453
381
413
421
378
|
Razem
|
5583
|
Przez
czterdzieści lat praktyki dr Józef Dymnicki przyjął ogółem 26998 pacjentów, co
daje naprawdę imponujący wynik[1].
Bibliografia najważniejszych prac dr. Józefa Dymnickiego:
Dymnicki J., Busko i Jego Zdroje, Warszawa 1860
Dymnicki J., Sprawozdanie z chorób leczonych u
zdrojowiska w Busku w czasie pory kąpielowej 1869 roku, Warszawa 1870
Dymnicki J., Sprawozdanie XIV z chorób leczonych u
zdrojowiska w Busku w czasie pory kąpielowej 1871 roku, Warszawa 1872
Dymnicki J., Sprawozdanie XVII z chorób leczonych u
zdrojowiska w Busku w czasie pory kąpielowej 1874 roku, z szczególnym
uwzględnieniem przymiotu, Warszawa 1875
Dymnicki J., Sprawozdanie XVIII z chorób leczonych u
zdrojowiska w Busku w czasie pory kąpielowej 1875 roku, ze szczególnym
uwzględnieniem przymiotu, Warszawa 1876
Dymnicki J., Sprawozdanie XXV z czynności lekarskich u
zdrojowiska w Busku w czasie pory zdrojowej 1882 roku, Warszawa 1883
[1] Sprawozdanie XXXX – te z czynności
lekarskiej u zdrojowiska w Busku w czasie pory zdrojowej w roku 1897, z krótkim
statystycznym poglądem na upłynnione czterdziestolecie, przez dr Józefa
Dymnickiego lekarza zdrojowego w Busku, „Medycyna czasopismo tygodniowe dla lekarzy-praktyków” nr 19 z 25/7 maja
1898 roku, s. 457-466.